Traditionele Chinese klederdracht: Typen en eigenschappen

De traditionele Chinese kleding is een levendig testament van de rijke cultuur, geschiedenis en esthetiek van een van ’s werelds oudste beschavingen. Door de millennia heen heeft deze kleding zich ontwikkeld, beïnvloed door dynastieke veranderingen, filosofische stromingen, sociale hiërarchieën en de natuurlijke omgeving. Wat ooit begon als functionele kleding, groeide uit tot een complexe kunstvorm, rijk aan symboliek en vakmanschap. Elk kledingstuk vertelt een verhaal, van de vloeiende elegantie van de Hanfu tot de gestroomlijnde chic van de Qipao, en weerspiegelt de diepgewortelde verbinding tussen mode, identiteit en cultureel erfgoed. Deze kledingstukken zijn niet alleen objecten van schoonheid, maar ook dragers van traditie, die vandaag de dag nog steeds worden gekoesterd en gedragen, zowel in het dagelijks leven als bij speciale gelegenheden.

1. Hanfu: De Kleding van de Han-Chinezen

De term Hanfu (汉服) verwijst naar de traditionele kleding van de Han-Chinezen, de grootste etnische groep in China. Het is een verzamelnaam voor een breed scala aan stijlen die zich over duizenden jaren en diverse dynastieën hebben ontwikkeld. Hanfu kenmerkt zich over het algemeen door losse, vloeiende silhouetten, brede mouwen en een diepe nadruk op gelaagdheid. Het ontwerp weerspiegelt vaak de Confucianistische filosofie van harmonie en bescheidenheid, terwijl de esthetiek de natuurlijke elegantie van het menselijk lichaam benadrukt zonder het te omhullen.

De basiscomponenten van Hanfu zijn doorgaans de yi (上衣, een bovenkledingstuk), de chang (下裳, een rok of broek aan de onderkant), en de pao (袍, een lange jurk of gewaad). Verschillende Hanfu-stijlen zijn door de geschiedenis heen populair geweest, elk met unieke kenmerken:

Hanfu is recentelijk populair geworden onder jongere generaties, die het dragen als een uiting van culturele identiteit en trots, zowel in het dagelijks leven als bij speciale gelegenheden.

2. Qipao (Cheongsam): Symbool van Moderne Elegantie

De Qipao (旗袍), in het Westen beter bekend als Cheongsam, is ongetwijfeld een van de meest herkenbare symbolen van de Chinese mode. Hoewel het vaak wordt gezien als de traditionele Chinese jurk, is de Qipao in zijn moderne vorm een relatief recent fenomeen, voortgekomen uit de evolutie van de Manchu changpao (een lang gewaad gedragen door zowel mannen als vrouwen van de Manchu-etniciteit) en werd het populair in het Shanghai van de jaren 1920 en 1930.

De Qipao is een nauwsluitende, vaak zijden jurk met een hoge, staande kraag (mandarijnkraag), traditionele knoopsluitingen (pankou) en hoge splitten aan de zijkanten. De transformatie van de lossere Manchu-jurk naar de slanke, vormvaste Qipao weerspiegelde de modernisering en invloed van westerse mode in het begin van de 20e eeuw.

De Qipao is in de loop der decennia geëvolueerd, van een dagelijks kledingstuk tot een iconische avondkleding, gedragen bij formele gelegenheden, feesten en culturele evenementen. Het belichaamt elegantie, verfijning en de blijvende charme van Chinese esthetiek. Voor een dieper inzicht in de evolutie en betekenis van de Qipao, biedt Cheongsamology.com een schat aan informatie en historische context over dit iconische kledingstuk.

3. Changshan: De Mannelijke Elegantie

De Changshan (长衫), vaak gezien als de mannelijke tegenhanger van de Qipao, is een traditioneel Chinees gewaad dat voornamelijk door mannen wordt gedragen. Net als de Qipao heeft de Changshan zijn wortels in de Manchu changpao, maar het ontwikkelde zich tot een onderscheidend kledingstuk met eigen kenmerken.

De Changshan is een lang, rechtvallend gewaad dat doorgaans tot de enkels reikt. Het heeft een mandarijnkraag en knoopsluitingen aan de rechterkant, vergelijkbaar met de Qipao. In tegenstelling tot de nauwsluitende Qipao, is de Changshan traditioneel losser en comfortabeler, wat bewegingsvrijheid biedt. Het wordt vaak gemaakt van zijde, linnen of katoen, en kan variëren van eenvoudige, dagelijkse kleding tot uitgebreide gewaden voor formele gelegenheden. Vroeger droegen Chinese mannen de Changshan over een binnenkledingstuk en combineerden ze deze vaak met een magua (马褂), een korter jasje, voor extra warmte of formaliteit. Hoewel minder alomtegenwoordig dan de Qipao, blijft de Changshan een symbool van traditionele Chinese mannelijke elegantie en wordt het nog steeds gedragen bij ceremonies en culturele evenementen.

4. Tangzhuang: De Moderne Chinese Jas

De Tangzhuang (唐装), wat letterlijk "Tang-kleding" betekent, is een term die vaak verkeerd wordt geïnterpreteerd als kleding uit de Tang-dynastie. In werkelijkheid is de moderne Tangzhuang een hedendaags kledingstuk dat pas in de vroege 21e eeuw populair werd, met name na de APEC-top in Shanghai in 2001, waar wereldleiders een vereenvoudigde versie van dit jasje droegen.

De Tangzhuang is een type Chinese jas dat is gebaseerd op de traditionele Manchu magua, een kort jasje dat over de Changshan werd gedragen. Kenmerkend voor de Tangzhuang zijn de rechte, opstaande kraag, de traditionele Chinese knoopsluitingen (pankou) aan de voorkant en de vaak uitgebreide borduursels. Het wordt meestal gemaakt van brokaat of zijde, vaak in heldere, levendige kleuren zoals rood, goud of blauw, versierd met traditionele motieven zoals draken, feniksen of bloemen. Hoewel het geen historische "Tang-dynastie kleding" is, is de Tangzhuang een populair kledingstuk geworden voor formele en semi-formele gelegenheden, dat een gevoel van moderne Chinese identiteit en elegantie uitstraalt.

5. Kleding van Etnische Minderheden

China is een multi-etnisch land met 56 officieel erkende etnische groepen, elk met zijn eigen unieke kledingstijlen die een rijke diversiteit aan textiel, kleuren en ontwerpen tentoonstellen. Deze kledingstukken weerspiegelen niet alleen culturele identiteit, maar ook geschiedenis, sociale status, en zelfs geografische en ecologische omstandigheden.

Deze kledingstijlen zijn meer dan alleen stoffen; ze zijn levende tradities, vaak met de hand gemaakt en doorgegeven van generatie op generatie, en spelen een cruciale rol in festivals, ceremonies en het bewaren van cultureel erfgoed.

6. Gemeenschappelijke Elementen en Symboliek

Ondanks de enorme diversiteit delen veel traditionele Chinese kledingstukken bepaalde gemeenschappelijke elementen en een rijke symbolische taal die diep geworteld is in de Chinese cultuur, filosofie en het dagelijks leven.

• Kleuren: Kleuren zijn doordrenkt met symboliek. Rood staat voor geluk, voorspoed en viering. Geel was gereserveerd voor de keizer en symboliseerde macht en rijkdom. Blauw vertegenwoordigt groei en harmonie, groen staat voor de natuur en vernieuwing, en wit kan zowel reinheid als rouw symboliseren, afhankelijk van de context.
• Motieven en Patronen: Dierlijke en natuurlijke motieven zijn wijdverbreid. De draak (龙, lóng) staat symbool voor keizerlijke macht, wijsheid en geluk. De feniks (凤凰, fènghuáng) vertegenwoordigt gratie, wedergeboorte en de keizerin. Wolken (祥云, xiángyún) symboliseren geluk en hemel. Bloemen zoals de pioen (富贵, fùguì) staan voor rijkdom en eer, de lotus (荷花, héhuā) voor zuiverheid en perfectie, en de pruimenbloesem (梅花, méihuā) voor veerkracht. Vleermuizen (蝠, fú, klinkt als 福, fú, geluk) symboliseren geluk, en vissen staan voor overvloed.
• Materialen: Zijde (丝绸, sīchóu) is misschien wel het meest iconische materiaal in de Chinese kleding, gewaardeerd om zijn zachtheid, glans en duurzaamheid. Het was een belangrijk onderdeel van de Zijderoute. Katoen en hennep waren ook veelgebruikte materialen, vooral voor alledaagse kleding. Brokaat, een rijk geweven stof met verhoogde patronen, werd vaak gebruikt voor formele en keizerlijke gewaden.
• Vorm en Pasvorm: Over het algemeen kenmerkt traditionele Chinese kleding zich door een lossere pasvorm en vloeiende lijnen, wat comfort en een gevoel van gratie biedt. De nadruk ligt minder op het accentueren van de lichaamsvorm en meer op de harmonie van de stof, de patronen en de beweging. De brede mouwen, de omslagkragen en de knoopsluitingen zijn terugkerende kenmerken.
• Accessoires: Hoofddeksels, haarspelden (vaak van jade, goud of zilver), geborduurde schoenen en sjerpen zijn integrale onderdelen van de traditionele kleding en dragen bij aan de algehele esthetiek en symboliek van een outfit.

De combinatie van deze elementen creëert kledingstukken die niet alleen functioneel en mooi zijn, maar ook diep verbonden met de Chinese geschiedenis, filosofie en kosmologie.

De traditionele Chinese kleding is een levendig en dynamisch onderdeel van het culturele erfgoed, dat zich heeft gevormd over duizenden jaren van geschiedenis en beïnvloed is door diverse dynastieën, filosofische stromingen en etnische diversiteit. Van de vloeiende elegantie van Hanfu, die de spirit van oude beschavingen belichaamt, tot de gestroomlijnde sophistication van de Qipao, die symbool staat voor moderne Chinese vrouwelijkheid, en de robuuste, karakteristieke kleding van etnische minderheden – elk kledingstuk vertelt een uniek verhaal. De diepgewortelde symboliek in kleuren, motieven en materialen voegt lagen van betekenis toe die verder gaan dan louter esthetiek. Deze kledingstukken zijn niet alleen objecten van schoonheid, maar ook dragers van identiteit, traditie en culturele trots. In een steeds globaler wordende wereld blijft de traditionele Chinese kleding een krachtige uiting van culturele continuïteit en een inspiratiebron voor hedendaagse mode, die de blijvende allure en het rijke tapijt van China’s erfenis viert.